Dlaczego warto leczyć zęby mleczne twojego dziecka?

Zęby mleczne u dzieci są tak samo ważne jak zęby stałe. Uzębienie mleczne spełnia funkcje rozcierania pokarmu i umożliwia prawidłowe żucie, zapewnia estetykę i prawidłowy wygląd twarzy oraz wpływa na prawidłowy rozwój mowy naszego dziecka. Mleczaki u dzieci “rezerwują” miejsce dla zębów stałych. Wszystko to jest fizjologicznie zaprogramowane i ma swój głębszy sens. Uzębienie mieszane, czyli jednoczesne występowanie zębów mlecznych i stałych w jamie ustnej występuje zwykle od 5/6 do 12 roku życia. Utrata mleczaków przed okresem fizjologicznej wymiany może powodować stłoczenia i wady zgryzu.

Do najczęstszych przyczyn przedwczesnej utraty zębów mlecznych należy próchnica.

Według WHO próchnica jest zakaźną choroba bakteryjną, która powoduje odwapnienie oraz lityczny rozpad twardych tkanek zęba. Stąd jeden zakażony ząb będzie “siać próchnicę” na kolejne. Co więcej próchnica “nie spoczywa na laurach” tylko rozszerza się i zwiększa stopień zakażenia.

Wyróżniamy kilka etapów powstawania próchnicy.

Pierwszy etap próchnicy rozpoczyna się, gdy na powierzchni zęba pojawiają się białe przebarwienia. Jest to spowodowane brakiem wapnia i tworzeniem się płytki nazębnej.

Na tym etapie możemy zatrzymać rozwój próchnicy dzięki dobrym nawykom tj. stosowanie właściwych technik mycia zębów, używania pasty z fluorkiem i preparatów fluorkowych. Pamiętajmy, że dzieci dopiero uczą się jak dbać o zęby, dlatego nie zawsze wychodzi im to idealnie. Ważne jest by rodzic pomagał w szczotkowaniu zębów do czasu kiedy dziecko nauczy się pisać, a więc czasu kiedy nabierze wprawnej kontroli nad wykonywanymi ruchami dłoni. Dbajmy też o dobre nawodnienie organizmu, dzięki któremu wydzielane jest więcej śliny oczyszczającej jamę ustną.

Niewskazane jest częste spożywanie pokarmów bogatych w cukry oraz podjadanie między głównymi posiłkami. Węglowodany i substancje klejące pozostawione w przestrzeniach międzyzębowych są świetną pożywką dla bakterii, które przyspieszają demineralizację szkliwa. Czarne zęby u dziecka nie dość, że są bardzo niebezpieczne dla zdrowia, dodatkowo mogą narazić nasze dziecko na pośmiewisko ze strony rówieśników.

Stąd niezwykle ważna jest wizyta u stomatologa, który przeprowadzi badanie jamy ustnej i konsultację z rodzicami. Najlepiej zacząć od krótkiej wizyty adaptacyjnej, na której autorytet, jakim jest dla młodszych lekarz przedstawi w prosty i przystępny dla dziecka sposób jak należy dbać o prawidłową higienę jamy ustnej.  Wizyta kontrolna, na której nie stwierdzi się ubytków może zostać zakończona fluoryzacją. U dzieci zaleca się wzmożoną fluoryzację co 3 – 6 miesięcy i lakowanie bruzd.

Rozpad szkliwa pod powierzchnią zęba, który powoduje uszkodzenie zęba. W miarę postępowania próchnicy może dojść do kruszenia się powierzchni zęba a wtedy niezwłocznie należy udać się na leczenie zachowawcze.

Towarzyszy temu często ostry ból. Na skutek braku fosforanów i wapnia duża powierzchnia szkliwa zostaje osłabiona i pęka. Powstały ubytek musi zostać opracowany a ząb odbudowany.

Zajęcie centralnego punktu zęba składającego się z tkanki żywej i komórek miazgi wytwarzających zębinę. Bakterie infekujące miazgę zęba powodują powstawanie ropy, która niszczy naczynia krwionośne i nerwy wokół zęba. Towarzyszący temu ból jest uciążliwy i długotrwały. Konieczne jest tu leczenie kanałowe zębów mlecznych. Jedną z często stosowanych metod jest leczenie amputacyjne, które polega na usunięciu dotkniętej nieodwracalnym zapaleniem miazgi komorowej z zachowaniem żywej miazgi w kanałach.

Etap końcowy próchnicy i zarazem najbardziej bolesnym. Towarzyszy temu nabrzmiały język i dziąsła, które utrudniają mówienie.  Infekcja sięga wierzchołka korzenia i może rozprzestrzeniać się dalej na kość otaczającą ząb.

W przypadku ropnego zapalenia tkanek okołowierzchołkowych, może dojść do formowania się przetoki, która zazwyczaj ma swoje ujście w obrębie jamy ustnej lub uchodzi w obrębie skóry twarzy. Nieleczona przetoka może doprowadzić do uszkodzenia zawiązków zębów stałych, zębopochodnego zapalenia zatok przynosowych, zakażenia bakteryjnego organizmu (w tym sepsy) lub utraty zęba.

Jeżeli żaden z etapów próchnicy nie zostanie zatrzymany  i wyleczony to trzeba usunąć ząb. Nieleczony mleczak może być przyczyną powikłań m.in. może powodować wady zgryzu, problemy trawienne i powodować uszkodzenie zawiązków zębów stałych. Wyrywanie mleczaków ze względu na zagięte i szeroko rozstawione korzenie nie jest prostym zabiegiem.

Podczas skomplikowanej ekstrakcji mleczaka może dojść do uszkodzenia zawiązka korzenia zęba stałego co może prowadzić do powstania zęba Turnera. Ząb Turnera to wada rozwojowa polegająca na ubytkach powierzchniowej warstwy szkliwa. Dotyczy to głównie przedtrzonowców. Taki ząb wyrzyna się wcześniej już jako zniekształcony, objawia się całkowitym niedorozwojem szkliwa, niedorozwojem korzeni i wykazuje dużą ruchomość.

Warto wspomnieć tu o wrodzonym braku zawiązków zębowych. Coraz częściej spotykamy się z brakiem zawiązków dwójek i piątek. Mleczaki funkcjonują wtedy jako uzębienie stałe u dorosłych. Stąd niezwykle ważne jest wykonanie zdjęcia RTG i konsultacja z pedodontą (stomatologiem dziecięcym) gdyż może okazać się, że dziecko nie ma stałego zamiennika i walka o mleczaki nabierze nowego wymiaru.

Stan zębów mlecznych ma wpływ na zdrowie całego organizmu naszego dziecka. Próchnica zębów mlecznych powinna zostać wykryta w jak najwcześniejszym etapie i wyleczona w trybie natychmiastowym. Bagatelizowanie kontroli stomatologicznych u dziecka prowadzi tylko do leczenia próchnicy w zaawansowanym stadium, a to może okazać się niepotrzebnie bolesne i traumatyczne dla naszego dziecka.

Bibliografia

”Współczesna stomatologia wieku rozwojowego” Dorota Olczak- Kowalczyk, Joanna Szczepańska i Urszula Kaczmarek, Med Tour Press International, Wydanie I, 2017 r.

https://www.oralb.pl/pl-pl/higiena-jamy-ustnej/choroby-zebow/ubytki-i-prochnica/etapy-rozwoju-prochnicy

https://www.magazyn-stomatologiczny.pl/a4725/Mleczny-zab-z-przewleklym-ropniem-okolowierzcholkowym-o-nietypowym-obrazie-klinicznym-w-postaci-jednoczesnie-wystepujacej-przetoki-zewnetrz–i-wewnatrzustnej-z-licznymi-ujsciami.html/

“Powikłania w zębach stałych w wyniku dużych zaniedbań w obrębie uzębienia mlecznego u 4-letniego dziecka. Opis przypadku.” Dominika Solarek, Joanna Szczepańska.  Nowa Stomatol 2019; 24(4): 149-152

http://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2020/03/ns_2019_149-152_PL.pdf